Mobilisatie-Oorlogskruis voor de opa van Marnix

De algemene mobilisatie

De 21-jarige infanterist Jan Bus was met zijn bataljon als reservedivisie gelegerd in Amersfoort, achter de Grebbelinie. Hij werkte als compagnie-schoenmaker, het vak dat hij van zijn toekomstige schoonvader had geleerd. Zo dacht hij zijn tijd vol te maken. Vlak voordat hij weer naar huis en naar zijn verloofde mocht, was de oorlogsdreiging echter zo groot, dat zijn diensttijd op het laatste moment met nog eens vijf maanden werd verlengd. Als lid van het 'vliegend bataljon' zou hij, als gewone dienstplichtige, worden ingezet, daar waar extra mankracht het hardst nodig was.

Jan Bus (midden achter) tijdens de mobilisatie op een hooizolder

Op 10 mei 1940, de eerste dag van het Duitse offensief, werd duidelijk dat het bataljon naar de Randstad moest. Na eerst, in van burgers gevorderde voertuigen, richting Leiden te zijn vertrokken, werden Jan en zijn maten al snel doorgestuurd naar Rotterdam. Als foerier kreeg hij daar de opdracht om posten en stellingen in en rond Rotterdam vanuit de depots te bevoorraden met levensmiddelen en munitie. Hiervoor moest hij vanuit het noordoosten van Rotterdam naar locaties aan de westkant van de stad rijden. Op dat moment werd ter plaatse zwaar gevochten, met een vijand die overal en nergens leek te zijn. Zo was er een constante dreiging van vijandelijk vuur van parachutisten, artillerie en vliegtuigen.

Het Bombardement van Rotterdam

Enkele dagen later, op 14 mei 1940, bevond Jan zich bij een schoolgebouw aan de Kralingse Plas, en was hij ooggetuige van het Bombardement van Rotterdam, waarbij bijna negenhonderd mensen omkwamen en maar liefst tachtigduizend mensen hun huis kwijtraakten. Rotterdammers vluchtten gewond en in paniek voor de bommen en branden, ook richting de Kralingse Plas. Daar werden ze opgevangen om, zo goed en kwaad als het ging, te worden verzorgd en verder geholpen.

Na de capitulatie van Rotterdam verlieten Jan en zijn maten de stad zo snel mogelijk. Hun plicht ter plaatse was vervuld en langer blijven betekende een groter risico krijgsgevangen te worden genomen. Met de hulp van een lokale boer die de militairen in nieuwe burgerkleding stak, is hij teruggekeerd naar huis. Niet veel later werd hij officieel met groot verlof gestuurd.

Een werkstuk over grootvader Bus

Gelukkig heeft Jan Bus het kunnen navertellen, al sprak hij -zoals zovelen- eigenlijk nooit over de oorlog. Totdat zijn kleinzoon, de toen 14-jarige Marnix, voor een schoolproject een werkstuk moest maken over het verleden van zijn grootouders. Aan hem heeft hij voor het eerst verteld wat hij, als lid van dit 'vliegend bataljon', heeft meegemaakt.

We zijn ruim 20 jaar verder en opa Bus is inmiddels overleden. Maar het verhaal van zijn grootvader is Marnix altijd bijgebleven. Toen hij er enige tijd geleden bij toeval achter kwam dat soldaten betrokken bij de mobilisatie postuum kunnen worden onderscheiden, is hij direct aan het werk gegaan. Met het verhaal uit zijn werkstuk en bewijsstukken uit de nationale archieven, heeft Marnix een verzoek tot toekenning voor het Mobilisatie-Oorlogskruis ingediend bij het ministerie van Defensie. Enkele maanden later kwam de bevestiging dat deze inderdaad werd toegekend.

Tijdens een ceremonie op militair ereveld De Grebbeberg is de onderscheiding officieel uitgereikt door de commandant van het 45e pantserinfanteriebataljon. De dochter van Jan Bus heeft, samen met haar zoon Marnix, de onderscheiding vol trots in ontvangst genomen. Met dit Mobilisatie-Oorlogskruis heeft Jan Bus na ruim 80 jaar, en mede dankzij de interesse van zijn kleinzoon, de erkenning gekregen die hij verdient.

Uitreiking van het Mobilisatie-Oorlogskruis aan de dochter en kleinzoon van Jan Bus

Marnix Wester werkt als Maintenance & Asset Management Consultant bij Verebus.
Lees hier meer over het Mobilisatie-Oorlogskruis.